Katedra Historii Literatury Polskiej XX Wieku

Historyk literatury, krytyk, eseista, wiceprezes oddziału towarzyszenia Pisarzy Polskich w Krakowie, profesor tytularny na Wydziale Polonistyki UJ, zajmuje się głównie poezją polską XX wieku oraz literaturą emigracyjną.

Ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (magisterium napisane pod kierunkiem prof. Kazimierza Wyki); następnie podjął pracę jako asystent w Instytucie Literatury i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (zwolniony na skutek represji stanu wojennego). Debiutował w 1975 na łamach „Życia Literackiego" (nr 19) recenzją powieści Mariana Pilota Zakaz zwałki. Artykuły i recenzje literackie drukował m.in. w „Odrze" (1975, 1977, 1979-80, 1987) i „Twórczości" (1979-2000, z przerwami). W 1983 doktoryzował się na Uniwersytecie Śląskim na podstawie rozprawy Wiersze Wisławy Szymborskiej. Problemy poetyki. W 1984 został zatrudniony w Instytucie Polonijnym UJ. W 1985 przebywał w Nowym Jorku na stypendium Fundacji Kościuszkowskiej; rozpoczął tam współpracę z „Przeglądem Polskim", gdzie w publikował w latach 1985-98 (także pod pseud.: Bronisław Dobrzański). W 1986-88 prowadził sekcję literatury i teatru w Klubie Inteligencji Katolickiej w Krakowie. Współpracował też z lokalną prasą krakowską wydawaną poza zasięgiem cenzury (pod pseud. Henryk Flis, Lektor, XX), m.in. z pismami „Promieniści" (1984) i „Arka" (1988-89). W 1989 w ramach stypendium im. Romerów przebywał w Ottawie, opracowując archiwum Beaty Obertyńskiej. Kontynuując twórczość krytycznoliteracką, drukował artykuły i recenzje m.in. w „Dekadzie Literackiej" (1991-2013, z przerwami), „PAL. Przeglądzie Artystyczno-Literackim" (1996-97, 2000), „Tyglu Kultury" (od 1996; m.in. cykl felietonów pt. Inna historia) oraz „Nowych Książkach" (1997-2003), „Akcencie" (od 1999, z przerwami) i „Kwartalniku Literacko-Artystycznym" (od 2007). Współpracuje z miesięcznikiem „Kraków". W 1998 habilitował się na UJ na podstawie książki Jerozolima i Babilon. Miasta poetów emigracyjnych. W 1999-2002 brał udział w pracach Komitetu Badań Polonii PAN. W październiku 2001 przeniósł się do Katedry Historii Literatury Polskiej XX Wieku w Instytucie Polonistyki UJ, w latach 2002-2007 wygłaszał nadto wykłady o literaturze w Studium Literacko-Artystycznym UJ. W 2003 otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych. Wyróżniony został  nagrodą Ministra Edukacji Narodowej i Sportu. W 2004/2005 pełnił obowiązki kierownika Katedry Historii Literatury Polskiej XX wieku na Wydziale Polonistyki UJ. Od roku 2008 prowadzi seminarium doktoranckie z literatury najnowszej. W 2007 wszedł w skład Komisji do Badań Diaspory Polskiej PAU. W 2000 wszedł w skład rady redakcyjnej „Archiwum Emigracji" i jury Nagrody „Archiwum Emigracji", w 2002 został członkiem rady naukowej periodyku „Świat i Słowo",  a od 2011 – pisma „Tematy i Konteksty". Współredaguje „Konteksty Kultury", bierze udział w pracach zespołu redakcyjnego londyńskiego rocznika „Ekspresje". W latach 2007-2009 był członkiem jury Nagrody Literackiej Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie Jest jurorem Nagrody Stowarzyszenia Pisarzy Polskich za Granicą, a od 2012 – Nagrody Orfeusz. W 2001 został przyjęty do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (w 2001-04 był członkiem zarządu oddziału krakowskiego, a od 2008 pełni funkcję wiceprezesa). Wspólnie z Gabrielą Matuszek redaguje serię wydawniczą „Krakowska Biblioteka SPP"... Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (2000), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2008) oraz Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis" (2011).

Autor książek:

·         Jerozolima i Babilon. Miasta poetów emigracyjnych (Wydawnictwo Baran i Suszczyński), Kraków 1998.

·         Jaśniejsze strony katastrofy. Szkice o twórczości poetów emigracyjnych, (TAiWPN UNIVERSITAS), Kraków 2001.

·         O poezji Wisławy Szymborskiej. Świat a stanie korekty(Wydawnictwo Literackie), Kraków 2002.

Współautor i redaktor tomów zbiorowych:

·         Pamięć głosów. Studia nad twórczością Aleksandra Wata (1992),

·         Pisarze emigracyjni. Sylwetki (1993),

·         Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny. Topika polskiej współczesnej poezji emigracyjnej (1995),

·         Powroty w zapomnienie. Dekada literatury emigracyjnej 1989-1999 (2001),

·         Przez lustra. Pisarstwo Bolesława Taborskiego(2002, 2003),

·         Poszukiwanie realności. Literatura-Dokument-Kresy. Prace ofiarowane Tadeuszowi Bujnickiemu(Kraków 2003),

·         Portret z początku wieku. Twórczość Zbigniewa Herberta – kontynuacje i rewizje (2005).

Szkice i rozprawy w książkach zbiorowych i czasopismach (wybór):

·         Obszary ocalenia. (Natura, słowo i kultura w późnej liryce Kazimierza Wierzyńskiego). W: Pisarz na obczyźnie. Wrocław 1985 s. 169-183.

·         Beaty Obertyńskiej świadectwa z domu niewoli. „Kultura Niezależna" 1990 nr 59 s. 22-43.

·         Poeta emigracyjny. Role i wyobraźnia. W: Literatura a wyobcowanie. Lublin 1990 s. 79-91.

·         Elegie Zbigniewa Herberta. W: Twórczość Zbigniewa Herberta. Łódź 1993 s. 81-102, wyd. nast. Kr. 2001 s. 27-50.

·         Problematyka „miejsc wspólnych" we współczesnej polskiej poezji emigracyjnej. W: „Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny ". Topika polskiej współczesnej poezji emigracyjnej, Łódź 1995 s. 19-43.

·         Doświadczenie latynoamerykańskie we współczesnej literaturze polskiej. W: Emigracja, Polonia, Ameryka Łacińska., Warszawa 1996 s. 131-157.

·         Epitafia dla skamandrytów. W: Stulecie Skamandrytów. Kraków 1996 s. 181-194.

·         Fascynacje i egzorcyzmy. Tuwim i twórczość Tuwima w kręgu pisarzy emigracyjnych. „Prace Polonistyczne" Ser. 51: 1996 s. 35-60.

·         Gry frazeologiczne Wisławy Szymborskiej. „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza" 1996 s. 27-39.

·         Sankt Petersburg, Leningrad, Piter oraz inne miasta. „Tytuł" 1999 nr 4 s. 90-110.

·         „Sztuka, w której niczego sztuką nie dokażesz". Wokół „Japońskiego łucznictwa". W: Szkice o poezji Aleksandra Wata. Warszawa 1999 s. 66-88.

·         Emigracja jako zapis losu. PAL. Przegląd Artystyczno-Literacki 2000 nr 1/2 s. 59-70.

·         Metafory moralisty – o poezji Tadeusza Sułkowskiego. Archiwum Emigracji. 2000 z. 3 s. 21-34.

·         Miasto ocalone Czesława Miłosza. W: Poznawanie Miłosza 2. Część pierwsza 1980-1998. Kraków 2000 s. 105-122.

·         Korespondencja skamandrytów z archiwum Jana Lechonia. W: Życie literackie drugiej emigracji niepodległościowej. Toruń 2001 s. 173-183.

·         Poezja Józefa Wittlina na obczyźnie. W: Between Lvov, New York and Ulysses' Ithaca. Toronto, New York 2001 s. 91-103.

·         Herbert a muzyka. W: Herbert. Poetyka, wartości i konteksty. Warszawa 2002 s. 60-79.

·         Łydki Marfy. Kategorie cielesności w powieści Marian Czuchnowskiego „Tyfus, teraz słowiki". W: Marian Czuchnowski kronikarz emigracyjnej codzienności. Toruń 2002 s. 105-125.

·         Muzyczne tematy i wariacje Bolesława Taborskiego. W: Przez lustra. Toruń 2002 s. 75-97.

·         „Ubywający ubytkiem w klepsydrze". Starzec i starość w pisarstwie Aleksandra Wata. W: „W antykwariacie anielskich ekstrawagancji". Lublin 2002 s. 293-313.

·         Jerzego Harasymowicza śmiech sarmacki. W: Godność i styl. Katowice 2003 s. 204-218.

·         Nowy pępek na brzuchu artysty. O wierszu „Wizerunek" Wisławy Szymborskiej. W: Poszukiwanie realności. Kraków 2003 s. 221-231.

·         Wakacje Józefa Bujnowskiego. W: Literatura utracona, poszukiwana czy odzyskana, Rzeszów 2003 s. 94-103.

·         Wczesna twórczość Józefa Bujnowskiego. W: Poezja i poeci w Wilnie lat 1920-1940. Kraków 2003 s. 243-256.

·         Trwanie dźwięku. Muzyka i muzyczność w poezji Czesława Miłosza. W: Intersemiotyczność. (Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie) Kraków 2004 s. 329-338, przedruk w: Poznawanie Miłosza 3. 1999-2010, Kraków 2011, s. 264-276.

·         „Ułomna siła zaklinania". Opowieść o dwóch miastach Tymona Terleckiego. W: Tymon Terlecki. Etos emigranta. Toruń 2004 s. 35-48.

·         Beaty Obertyńskiej podróż portugalska. W: Zaklęte przestrzenie. Toruń 2005 s. 23-48.

·         Historia muzyki według Pana Cogito. W: Portret z początku wieku. Twórczość Zbigniewa Herberta – kontynuacje i rewizje Lublin 2005 s. 153-181

·         Kanada polskich poetów. Szkice z natury. W: Poezja polska na obczyźnie. Rzeszów 2005 s. 110-134.

·         Muzyka jako święto w liryce Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. W: Dzieło i życie Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. T. 1. Kraków 2005 s. 89-103.

·         Niezgoda na frywolność form. Poezja mistrzów w czasach wielkiej zmiany. W: Literatura wobec nowej rzeczywistości. Kraków 2005 s. 77-99, przedruk w: Ewangelia odrzuconego. Szkice w 90. rocznicę urodzin Tadeusza Różewicza, Warszawa 2011, s. 261-279.    

·         Powroty poetów emigracyjnych. W: Pisarz na emigracji. Mitologie style strategie przetrwania. Warszawa 2005 s. 361-385.

·         Teatr grany przed katastrofą. O „Wstążce z «Warszawianki»" Kazimierza Wierzyńskiego. W: Epoka przemian. Rzeszów 2005 s. 77-86.

·         Bezimienny, niewidzialny, milczący. O kilku wizerunkach Boga w polskiej poezji współczesnej. „Znak" 2006 nr 12 s. 34-47.

·         Monolog doświadczenia. (O powieści Wiesława Myśliwskiego „Traktat o łuskaniu fasoli"). Akcent 2006 nr 4 s. 117-128.

·         Sen kamienia, tautologie natury. O kilku motywach w wierszach Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Herberta. W: Dialog i spór. Zbigniew Herbert a inni poeci i eseiści, Lublin 2006 s. 145-165.

·         „Z jasności, wysokości". Wokół wiersza Czesław Miłosza „Ale książki". Świat i Słowo 2006 nr 1 s. 47-65

·         „Nic, najwyżej piękno". Pytania o estetyzm w krytyce po roku 1989. W: Dyskursy krytyczne u progu XXI wieku. Kraków 2007 s. 349-363.

·         Pamięć PRL-u w prozie polskiej po 1989 roku. W: Literatura polska po przełomie 1989 roku. Kraków 2007 s. 29-46.

·         Wizje Ameryki Łacińskiej w prozie Bobkowskiego, Gombrowicza i Straszewicza. W: Proza polska na obczyźnie. T. 1. Rzeszów 2007 s. 51-77.

·         Ciało argentyńskie (i polskie)[w pisarstwie Gombrowicza], w: Literatura – punkty widzenia – światopoglądy. Kraków 2007, s. 421-435.

·         Obrazy domu w twórczości Czesława Bednarczyka. „Archiwum Emigracji" 2007 nr 1 (9), Toruń 2007, s. 28-41.

·         „W zwodniczym półcieniu słowa". O poezji Zbigniewa Dominiaka. „Tygiel Kultury" 2007 nr 4-6, s. 56-64.

·         Rzeczy i opowieści. O poezji Janusza Szubera, [w:] Poeta czułej pamięci. Studia i szkice o twórczości Janusza Szubera, Rzeszów 2008 s. 188-209.

·         Jan Błoński (1931-2009).Ruch Literacki 2009 nr 3, s. 255-262.

·         Dwie Isadory (o wierszach Szymborskiej i Herberta), w: Sztuka słowa Sztuka obrazu. Kraków 2009 s. 329-341.

·         O sztuce pisarskiej w krytyce i eseistyce Tymona Terleckiego, w: Tymon Terlecki. Pamięć i sumienie emigracji, Przemyśl 2009, s. 131-153.

·         „Tancerz mecenasa Kraykowskiego. Witold Gombrowicz a Bruno Winawer, w: Witold Gombrowicz nasz współczesny, Kraków 2010, s. 593-605.

·         „Ja - zła publiczność dla własnej pamięci". Chwila i trwanie w nowych wierszach Wisławy Szymborskiej, w: Inna literatura? Dwudziestolecie 1989-2009, Rzeszów 2010, t. II s. 21-41.

·         Podziemne krainy poetów emigracyjnych, w: Persefona, czyli dwie strony rzeczywistości, Kraków 2010 s. 297-319.

·         Literatura powrotów. Warianty, w: Polonistyka bez granic, t. 1: Wiedza o literaturze i kulturze, Kraków 2010 s. 629-638.

·         Nieustanne komentowanie. Wokół recepcji Zbigniewa Herberta w Polsce, w: Herbert Środkowoeuropejczyk. Twórczość Zbigniewa Herberta w kontekstach i kontaktach środkowoeuropejskich, Katowice 2011 s. 100-149.

·         Poetyckie przyjaźnie Janusza Szubera, w: Dwie dekady nowej (?) literatury 1989-2009, Kraków 2011 s. 113-134.

·         Bolesław Taborski - liryka rzeczy ostatecznych. „Ekspresje", Londyn 2011 s. 18-29.

·         Uroczystość istnienia. O wierszach Miry Kuś. „Konteksty Kultury" 2011 (7) s. 100-109.

·         Wspominać z wdzięcznością [o Wisławie Szymborskiej]. Kwartalnik Artystyczny 2012 nr 1 s. 53-62.

·         Krytyk jako czytelnik: w obronie prywatności, w: Doświadczenie lektury. Między krytyką literacką a dydaktyka literatury,  Kraków 2012, s. 43-52. 

·         Spotkania (o pisarstwie Wojciecha Kudyby). „Konteksty Kultury" 2012 (8) s. 135-151.

·         Mrożek i jego ludzie. „Hybryda" 2012 nr 20, s. 7-10.

·         Włodzimierz Maciąg (3 I 1925 – 13 IX 2012). Sprawy literatury – historyczne, moralne, egzystencjalne. „Ruch Literacki" 2013, nr 2, s. 250-257.