Katedra Historii Literatury Polskiej XX Wieku

Artur Grabowski urodził się w 1967 w Krakowie, ukończył polonistykę, studiował też filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim, tam też doktoryzował się;, początkowo wykładał poetykę, obecnie głównie literaturę nowoczesną, także dramat i teatr i sporadycznie filozofię na Wydziale Polonistyki oraz w Centrum Studiów Humanistycznych UJ; jest współ-redaktorem serii „Dramat polski. Reaktywacja" w ramach projektu badawczego IBL PAN. Był stypendystą Fundacji Kościuszkowskiej i Fundacji Fulbrighta, wykładał polską literaturę, teatr i historię Polski na uniwersytetach w Chicago, Seattle i Buffalo; wcześniej mieszkał jakiś czas w Londynie i w Rzymie. Jego główne zainteresowania badawcze skupiają się wokół problematyki estetycznej i filozoficznej poezji i dramatu XX wieku w kontekście porównawczym.

Opublikował pięć tomów wierszy (Z didaskaliów, Pojedynek, Ziemny początek, Szary człowiek, Jaśnienie), doktorską rozprawę teoretyczną „Wiersz - forma i sens", dwa tomy esejów: „Klatka z widokiem" i „Uzmysłowienia" oraz monografię habilitacyjną „Herbert-Hermes"; jest autorem ośmiu tekstów dramatycznych, z których trzy zostały opublikowane w zbiorze „Do trzech razy s z t u k a" pozostałe wystawiano we Włoszech, Chorwacji i Francji; publikuje też przekłady poezji anglojęzycznej (tom wierszy Afro-Amerykańskiego poety Amiri Baraka) i włoskiej. Był niegdyś związany z brulionem, przez kilka lat regularnie pisywał do Znaku, jest stałym współpracownikiem miesięcznika Teatr, sporadycznie prowadzi warsztaty dramatologiczne.

Więcej na stronie autora: www.grabowski.art.pl

Książki:

1. „Z didaskaliów. 1986-89." (wiersze - Kraków 1991)

2. „Pojedynek. 1990-96." (wiersze - Warszawa 1998)

3. „Ziemny początek" (wiersze - Kraków 2000)

4. „Szary człowiek" (wiersze – Kraków 2007)

6. „Jaśnienie" (wiersze – Sopot 2011)

5. „Do trzech razy sztuka" (3 dramaty - Kraków 1999)

6. „Cnoty zachodniej cywilizacji" (dramat w języku chorwackim) Zagrzeb 2008.

7. „Wiersz - forma i sens" (teoria wiersza - Kraków 1999)

8. „Klatka z widokiem" (eseje literackie - Kraków 2004)

9. „Uzmysłowienia" (eseje o sztukach wizualnych – Kraków 2010)

10. „Herbert-Hermes. Konteksty nowoczesności w esejach, dramatach i wierszach Zbigniewa Herberta" (Kraków 2013)

Artykuły i rozdziały w książkach:

1. rozdział I ("Rytm") adaptacja i II ("Wersyfikacja") oryginał:

M. Sweeney, J. H. Williams „Jak pisać dobrą poezję", WL, Kraków 1999

2. "Adam na Szlaku w międzyczasie" w: "Widoki są niejadalne. Eseje o twórczości Adama

Wiedemana , Kraków 2007.

3. "Herbert & Herbert" w: „Herbert na językach", Warszawa 2010.

4. „Poeta osobisty"; w: „W cztery strony naraz. Wspomnienia o Karpowiczu", Wrocław 2010.

5. „Dramatu-pisanie jako performans. Zeznanie sprawcy", w: „Performer – stary  nowy",  red. E. Bal, Kraków 2013.

6. „Mistycyzm czyli mistyfikacja…" , w: „Prace poświęcone Stanisławowi Balbusowi", red.  A. Hejmej, D. Wojda, Kraków 2013.

po angielsku:

7. "Polish Theatre", in: "Western Companion To Drama", Kimball King ed., Greenwood Press, 2007.

8. "Polishness as Existential Situation", in: "New Perspectives on Polish Culture: Personal  Encounters, Public Affairs.", New York 2012.

po chorwacku:

9. „Psihoanaliza psihomahije Ili Miłosz kao Herbertowa kreacja…" , w: „Stoljece Czesława Miłosza", red. Dalibor Blazina, Zagreb 2013.

Edycje i  tłumaczenia:

1. "Herbert na językach" (eseje z konferencjo o międzynarodowej recepcji twórczości Zbigniewa Herberta), edycja, przedmowa, Warszawa 2010.

2. Amiri Baraka "Syndrom Syzyfa" (poezja); przekład, edycja, przedmowa, Katowice 2010.

-  redakcja naukowa serii „Dramat polski – reaktywacja", IBL PAN

Eseje literackie (wybór)

1. „Barokowatość" - o poetyce barokowej na marginesie antologii Helikon Sarmacki (brulion 17/1991) str.170-173

2. „Historia pewnej przestrzeni" - o awangardzie amerykańskiej na podstawie książki  Nowojorska bohema R. Sukenicka (Znak 1/1996) str.161-165

3. „Niepokoje wychowanka Musila" - o eseistyce Roberta Musila (Znak 3/1996, str.219-224)

4. „Polak mały albo Hipereuropejczyk" - o Szkicach piórkiem A. Bobkowskiego (Znak 3/1997, str.139-145)

5. „Archeologia wiary" - o esejach S. Heaney'a (Znak 6/1997, str. 113-118)

6. „Alfabet nowoczesnego artysty" - o Witkacym na podstawie biografii pióra J. Błońskiego (Znak 8/ 1997, str. 113-119)

7. „Wyobraźnia politycznie podejrzana" - o prozie E. Jungera (Arcana 6/1997, str.174-180)

8. „Wybór, czyli klasycyzm trzydziestolatka" - o Bukolikach Wergiliusza w przekładzie

     K. Koźmiana (Literatura na Świecie 1/1999, str.337-355)

9. „Po co? Komu? Dramat?" - o współczesnych relacjach między dramatem a teatrem (Teatr 1/1999, str.46-51)

10. „Czytanie Claudelem..." - o dramaturgii P. Claudela (Teatr 3/1999, str.17-22)

11. „Marzę, więc będę" - o Bachelardzie, (Znak 12/1999, str.166-169)

12. „Krytyka jako zwiastowanie" o S. Beckett'cie, (Teatr 9/2000, str.73-78)

13. „Jaka korzyść z tej zdrady" o antologii poezji greckiej Z. Kubiaka, (Lit. na Św. 4-5/2000, str. 373-399)

14. „Sen i marzenie...." o Bachelardzie (Studium 4/2000, str.66-74)

15. „Piszę więc wierzę" - o poetyce M. Sępa Szarzyńskiego (ProArte 13/2000, str. 29-31)

16. „Witkacy - guślarz"  (Didaskalia 44/2001, str.131-133)

17. „Kwiatki świętego dandysa" - o estetycznych poglądach Ch. Baudelaira 

       (Res Publica Nowa 8/2001, str.72-80)

18. „Duch Europy i demony" - o poezji prowansalskiej i romańskich fascynacjach E. Pounda Arcana 4/2001, str.130-138)

19. „Oczyszczenie" – dramat nowoczesny w kontekście „katharsis" i teorii J. Grotowskiego  (Teatr 3/2002, str. 66-72)

20. „Aristos – bohater i mistyk" - o Herbercie i Hofmannsthalu (Kresy 1/2002, str. 83-96)

21. „Monsieur Cogito & Herr Analitik" – o Herbercie i Freudzie (Teatr 7/2001, str.92-94)

22. „Teatr czyli ściana" – o książce J. Limona „Między niebem a sceną" i semantyce     przestrzeni teatralnej (Teatr 9/2002, str. 65-69)

23. „Fotodramat" – o formie i ideologii nowoczesnego dramatu (Dialog 11/2003, str.92-103)

24. „Czy Mickiewicz był Euroentuzjastą?" – o Prelekcjach Paryskich Mickiewicza (Znak 2/2004, str. 106-118)

25. „Wiedza i wina" – o biografii F. Kafki (ResPublicaNowa 2/2004, str.145-147)

26. „Apologia widzialności" – o wizualizacji sacrum w sztuce (Znak 7/2004)

27. „Przez Polskę" – o listach Mrożka (Teatr 6/2006)

28. „Evryman sobą nawiedzony" –– (Dialog 7/2006, 8/2006)

29. "nie nic" – Andy Warhol/Samuel Beckett (Teatr 10/2006)

30. "Jeden stół i dwa teatry... – amerykańska inscenizacja Tanga Mrożka (Dialog 1/2007)

31. "Korespondencje z wyboru" – korespondencja Miłosz/Herbert (ResPublica Nowa 1/2007)

32. "Możliwe niemożliwe" – o filozofii Jean-Luc Mariona (Tyg. Powszechny, 1.12.2008)

33. "Hermes jako psychoanalityk" –  o Herbercie i Freudzie (Znak 1/2009)

34."Teatropolis w Pałacu Sztuk" – Grotowski i performans (Teatr, 9,10,11/2009)

35. "Cierpliwość – osoby i formy " – dramaturgia Herberta (Dialog, 11/2009)

36. „Sceny z Polski" – o książce Dariusza Kosińskiego i o polskości w teatrze (jednocześnie: Znak 9/2010 i Teatr 9/2010)

37. „Starzejący się nastolatka" - o przedstawieniach Lupy i Wilsona (Teatr 2/2011)

38. Intymne i absolutne – o korespondencji Celan/Bachmann (Znak 2/2011)

39. Sztuka życia (dialogi po polsku) – o Mrożku (Teatr 2/2012)

40. Ci trzej na brzegu – (Teatr 10/2012)

w obcych językach:

41. „Demonski Gombrowicz" – Knizevna Smotra 2-3/2004, Zagrzeb.

42. „Herbert & Herbert" – Knizevna Smotra, 154/2009, Zagrzeb.

43. „Everyman Possessed by Himself" (Gombrowicz/Kierkegaard) - Toronto Slavic  Quarterly, Spring 2005.

43. „One table and two theatres…"  (o amerykańskiej produkcji teatralnej Tanga) - Slavic   and East European Performance, NY, USA; Fall 2006.

44. "Unapologetic Visibility" (wizualizacje sakralne) – Image (Issue 59); Seattle 2008.

Artykuły, referaty, wykłady i recenzje naukowe:

1. recenzja książki D. Pawelca Poezja Stanisława Barańczaka...,

    w: Ruch Literacki 4/1993, str.489-491

2. „Czemuż to wiersze pisze się wierszem?", w: Pamiętnik Literacki 3/1995, str.69-82

3. referat o poetyce T. Peipera na konferencji w UAM, Poznań, grudzień 1996

4. referat o „Prelekcjach Paryskich" A. Mickiewicza na konferencji w IBL PAN, Warszawa, wrzesień 1998

5. Spowiedź – studium o „Dukli" A. Stasiuka, w: Studium 10/1998, str.189-199

6. Tajemnica sylabowca, czyli o duchu poezji polskiej, (o książce „Wiersz polski..." L. Pszczołowskiej, w: Tekstach Drugich 4/1999, str. 86-97

7. referat o „Poetyce marzenia" G. Bachelarda na konferencji w Krakowie, kwiecień 2000

8. To, co międzyjednostkowe – o dramacie nowoczesnym, w: Didaskaliach 39/2000, str. 23-25

9. referat o poezji T. Gajcego na konferencji „Która lektura?" w Kazimierzu nad Wisłą, czerwiec 2001

10. recenzja książki D. Urbańskiej Wiersz wolny..., w: Pamiętniku Literackim 1/1997,  str.151-155

11. Wzniosłość w najwyższym gatunku (polemika z książką T. Kostkiewiczowej „Oda"), w: Tekstach Drugich 3\4 2001 str. 125-133

12. Człowiek osobiście zapisany – o Słowackim, recenzja książki M. Troszyńskiego „Austeria pod Królem Duchem", w: Znak 3/2003

13. o języku w teatrze współczesnym – sesja naukowa w UKSW, Warszawa, grudzień 2003.

14. Herbert&Herbert – sesja IBL PAN, Warszawa 2008.

15. referat „Miłosz/Herbert – korespondencja"; sesja Uniwersytet w Zagrzebiu 2011

16. Dramatu-pisanie jako performans – sesja UJ, kwiecień 2012

referaty po angielsku:

17. o Sławomirze Mrożku, konferencja, University of Toronto, February 2006

18. o poezji Adama Zagajewskiego, konferencja,  University of Chicago, April 2006

19. o Herbercie i Freudzie, konferencja, Indiana University, Bloomington, April 2008

20. o dialogu w dramacie, konferencja, Toronto University, November 2009.

wykłady gościnne:

1. W. Gombrowicz and Z. Herbert , Uniwersytet w Udine, Włochy 2004

2. W. Gombrowicz and Z. Herbert, Uniwersytet w Zagrzebiu, Chorwacja 2004

3. Gombrowicz and Kierkegaard - University of Toronto, Kanada 2005

4. Najnowsza poezja polska – Polish Society of Arts, Vancouver, Kanada, 2008

5. Polska poezja współczesna w kontekstach filozoficznych – Uniwersytet w Zagrzebiu, 2011

6. Gombrowicz's „Ivona…", Libera's „Madame" – University College London, marzec 2013

Poezja (wybór poza tomami):

1. „Student" 12, 18/1985

2. „Tygodnik Kulturalny" 42/1988

3. „brulion" 9, 11/ 1989

4. „W Drodze" 5/1994

5. „Fronda" 6/1996, 11/1998, 15/1999

6. „Studium" 15/1999

7. „Tygodnik Powszechny" 35/2000

8. „Kresy" – 4/2001

9. „Res Publica Nowa" – 6/2002, 1/2007

10. „Toronto Slavic Quarterly" University of Toronto – Spring 2002

11. "Strumień" – Surrey, Kanada - 2/2009

12. „Topos" – Sopot, 5/2011

Dramat (poza wydaniami książkowymi):

1. „Monodram na dwie role" (Dialog 2/1996)

2. „Studnia" – (Teatr 9/2001, przedruk w zbiorze: „Dieci Anni in Europa", Torino 2001; po

włosku i po angielsku)

3. prapremiera włoska „Studnia", Cvidale dell Friuli 2001

4. premiera polska „Studnia", Teatr Polski w Lublinie 2002

5. prapremiera chorwacka „Cnoty Zachodniej Cywilizacji", Państwowa Akademia Sztuki

    Teatralnej, Zagrzeb 2008

6. prapremiera francuska „Pasaże i bramy", Arti e Parole (w Goethe Institut Paris) 2012

7. „Czwarta osoba", w: „Transformacja. Antologia dramatu lat 90-tych, red. J. Kopciński,

    Warszawa 2012

Artykuły, recenzje, felietony, noty (wybór):

1. „brulion" 14-15/ 1990, 17-18/1991

2. „Kresy" 18/1994

3. „Dodatek" do Czasu Krakowskiego 6,7,15/ 1994

4. „Kwartalnik Artystyczny" 3/1995

5. „Studium" 4/1996, 10,13-14/1998

6. „Znak" 12/1997, 2,4,7,8/ 1998, 6/1999, 4/2004

7. „Dekada Literacka" 153/154 (1999)

8. „Didaskalia" 39/2000

9. „Teatr" 10,12/2000

10. „Arcana" 6/2000

11. „Res Publica Nowa" 2/2001, 3,6,9-12/2002, 1-7/2003

12. „Dziennik Związkowy", Chicago, styczeń /2006

Przekłady literackie:

- z angielskiego:

1. Mark Strand, William Knott („brulion" 13/1990)

2. Wendy Cope („Dodatek" do Czasu Krakowskiego 6/1994

3. kilkadziesiąt wierszy z angielskiego w książce: M. Sweeney, J. Hartley Williams

             „Jak pisać dobrą poezję" (Wyd. Lit., Kraków 1999)

4. Mark Strand (Kresy, 4/2000)

5. Stuart Dybek (Europa 2005)

      6. Walt Whitman (Europa 2005)

7. Harold Pinter (drama, „Teatr" 4/2007)

8. Amiri Baraka ("Europa", 15.11.2008 & książka, Katowice 2010)

9.. Michael Hofmann („Europa" 6.12.2008

10. Julyen Hamilton („Teatr" 3/2011)

- włoskiego:

11. Cesare Pavese (Italian, „Europa" 04.05.2006)

12. Giuseppe Ungaretti (Italian, „Europa" 28.06.2006)

13. Eugenio Montale (Italian, "Europa" 12.04.2008)

Utwory literackie w przekładach: 

- na angielski - „The Rialto" 24/1992, Londyn,

   dramat „Studnia" w antologii: „Dieci Anni in Europa – Ten Years in Europe"

- na niemiecki - „Stechapfel" 10/1993, Lipsk

- na słoweński - Radio Lubljana 18.04.1999, „Apokalipsa" 39-41/2000, „Dotik duha:

   antologija poljske poezije 20. Stoletja", red. K. Salamun-Biedrzycka, Lubljana 2009

- na włoski - prapremiera dramatu „Studnia" 20.07.2001, Cividale del Friuli („Mittelfest")

   druk w antologii: „Dieci Anni di Europa", Milano/Trieste 2001

- na chorwacki – poezja: „Quorum", Zagreb 2/2004

   „Vrlinje Zapadnoj Civivlizacije" (dramat), Zagreb 2008

- na bułgarski – poezja, „Plomyk" 2010

- na hiszpański - "Poesía a contragolpe. Antología de poesía polaca contemporánea",

   red. A. Murcia, X. Farré

- na francuski – „Passages et Portes" (dramat), prapremiera: Paris 2012

Wywiady i ankiety

1. „Znak" 7/1998

2. „Studium" 1/1999

3. „Teatr" 4/2001

4. „Arcana" 6/2000

5. „Dziennik Związkowy", 18.11.2005, Chicago

6. „Monitor" , styczeń 2006, Chicago

7.  "Strumień" – Surrey, Kanada - 2/2009

8.  regularnie w programie „Czytelnia" TVP Kultura 2008/9

9. Pr. II Polskiego Radia – o dramacie lat 90tych, kwiecień 2013.